Angar Kyfyndawt
Book of Taliesin f.8v-f.11r, 18-23
A highly enigmatic poem that is not fully understood. For instance what, exactly, is an 'ogyrfen'? The only translations that have reliability are those of Sarah Higley and Marged Haycock. The title has been translated as the 'Hostile Confederacy'.
1 | Bard yman y mae | 19.1 | |
2 | neu cheint a ganho. | ||
3 | kanet pan darffo. | ||
4 | sywedyd yn yt uo. | 19.2 | |
5 | haelon am nacco. | ||
6 | nys deubi a rotho. | 19.3 | |
7 | trwy ieith taliessin. | ||
8 | budyd emellin. | ||
9 | kian pan darfu. | 19.4 | |
10 | lliaws y gyfolu. | ||
11 | by lleith bit | ||
12 | areith auacdu. | 19.5 | |
13 | neus duc yn geluyd. | ||
14 | kyureu ar gywyd. | ||
15 | Gwiawn a leferyd. | 19.6 | |
16 | Adwfyn dyfyd. | ||
17 | gwnaei o varw vyw. | 19.7 | |
18 | Ac aghyfoeth yw. | ||
19 | gwneynt eu peiron | ||
20 | a verwynt heb tan. | 19.8 | |
21 | gwneynt eu delideu | ||
22 | yn oes oesseu. | 19.9 | |
23 | dydwyth dydyccawt. | ||
24 | o dyfynwedyd gwawt. | ||
25 | Neut angar kyfyndawt. | 19.10 | |
26 | pwy y chynefawt. | ||
27 | kymeint kerd kiwdawt | 19.11 | |
28 | a delis awch tafawt. | ||
29 | pyr na threthwch traethawt. | 19.12 | |
30 | llat uch llyn llathrawt. | ||
31 | penillyach pawb | 19.13 | |
32 | dybydaf yna gnawt. | ||
33 | dwfyn dyfu ygnawt. | 19.14 | |
34 | neur dodyw ystygnawt. | ||
35 | Trydyd par ygnat. | ||
36 | Tri vgein mlyned | 19.15 | |
37 | yt portheis i lawrwed. | ||
38 | yn dwfyr kaw achiwed. | 19.16 | |
39 | yn eluyd tired. | ||
40 | kanweis am dioed. | 19.17 | |
41 | kant rihyd odynoed. | ||
42 | kan yw yd aethant. | ||
43 | kan yw y doethant. | 19.18 | |
44 | kan eilewyd y gant. | ||
45 | Ac ef ae darogant. | 19.19 | |
46 | Lladon verch liant. | ||
47 | oed bychan y chwant | ||
48 | y eur ac aryant. | 19.20 | |
49 | Pwyr byw ae diadas | ||
50 | gwaet y ar wynwas. | 19.21 | |
51 | odit traethator | ||
52 | mawr molhator. | ||
53 | mitwyf taliessin. | 19.22 | |
54 | ryphrydaf y iawn llin. | ||
55 | parawt hyt ffin | 19.23 | |
56 | yg kynelw elphin. | ||
57 | Neur deiryghet | ||
58 | o rif eur dylyet. | 19.24 | |
59 | Pan gaffat ny charat | ||
60 | anudon a brat. | ||
61 | nu ny chwenychvat | 19.25 | |
62 | trwy gogyuec an gwawt. | ||
63 | A gogyfarchwy brawt | 19.26 | |
64 | wrthyf ny gwybyd nebawt. | ||
65 | Doethur prif geluyd. | 20.1 | |
66 | dispwyllawt sywedyd. | ||
67 | Am wyth am edrywyth | 20.2 | |
68 | am doleu dynwedyd. | ||
69 | Am gwyr gwawt geluyd. | 20.3 | |
70 | kerdwn duw yssyd | ||
71 | trwy ieith talhayarn. | ||
72 | bedyd budyd varn. | 20.4 | |
73 | A varnwys teithi | ||
74 | angerd vardoni. | 20.5 | |
75 | Ef ae rin rodes | ||
76 | awen aghymes. | ||
77 | Seith vgein ogyruen | 20.6 | |
78 | yssyd yn awen. | ||
79 | wyth vgein o pop vgein | 20.7 | |
80 | euyd yn vn. | ||
81 | yn annwfyn y diwyth. | ||
82 | yn annwfyn y gorwyth. | 20.8 | |
83 | yn annwfyn is eluyd. | ||
84 | yn awyr uch eluyd | 20.9 | |
85 | y mae ae gwybyd | ||
86 | py ! tristit yssyd | ||
87 | gwell no llewenyd. | 20.10 | |
88 | Gogwn dedyf radeu | ||
89 | awen pan deffreu. | 20.11 | |
90 | Am geluyd taleu. | ||
91 | am detwyd dieu. | ||
92 | am buched ara. | 20.12 | |
93 | am oesseu yscorua. | ||
94 | am haual teyrned. | 20.13 | |
95 | py hyt eu kygwara. | ||
96 | Am gyhaual | ||
97 | ydynt trwy weryt | 20.14 | |
98 | mawrhydic. sywyd | ||
99 | pan dygyfrensit | ||
100 | awel uchel gyt. | 20.15 | |
101 | pan vyd gohoyw bryt | ||
102 | pan vyd mor hyfryt. | 20.16 | |
103 | pan yw gwrd echen. | ||
104 | pan echrewyt uchel. | ||
105 | neu heul pan dodir. | 20.17 | |
106 | pan yw toi tir. | ||
107 | toi tir pwy meint. | 20.18 | |
108 | pan tynhit gwytheint. | ||
109 | Gwytheint pan tynnit. | 20.19 | |
110 | Pan yw gwyrd gweryt. | ||
111 | Gweryt pan yw gwyrd. | 20.20 | |
112 | Pwy echenis kyrd. | ||
113 | kyrd pwy echenis. | ||
114 | ystir pwy ystyrywys. | 20.21 | |
115 | Ystyrywyt yn llyfreu | ||
116 | pet wynt pet ffreu. | 20.22 | |
117 | pet ffreu pet wynt. | ||
118 | pet auon ar hynt. | 20.23 | |
119 | pet auon yd ynt. | ||
120 | dayar pwy y llet. | ||
121 | neu pwy y thewhet. | 20.24 | |
122 | gogwn trws llafnawr | ||
123 | am rud am lawr. | ||
124 | gogwn a trefnawr | 20.25 | |
125 | rwg nef a llawr. | ||
126 | pan atsein aduant. | ||
127 | pan ergyr diuant. | 20.26 | |
128 | pan lewych aryant. | ||
129 | pan vyd tywyll nant. | 21.1 | |
130 | Anadyl pan yw du. | ||
131 | pan yw creu auu. | 21.2 | |
132 | buch pan yw bannawc. | ||
133 | Gwreic pan yw serchawc. | ||
134 | llaeth pan yw gwyn. | 21.3 | |
135 | pan yw glas kelyn. | ||
136 | pan yw baruawt myn. | 21.4 | |
137 | yn lliaws mehyn. | ||
138 | pan yw baruawt. | 21.5 | |
139 | pan yw keu efwr. | ||
140 | pan yw medw colwyn. | ||
141 | pan yw lledyf ordwyn. | 21.6 | |
142 | pan yw brith iyrchwyn. | ||
143 | Pan yw hallt halwyn. | 21.7 | |
144 | Cwrwf pan yw ystern. | ||
145 | pan yw lletrud gwern. | 21.8 | |
146 | Pan yw gwyrd llinos. | ||
147 | pan yw rud egroes. | 21.9 | |
148 | neu wreic ae dioes. | ||
149 | Pan dygynnu nos. | 21.10 | |
150 | py datweir yssyd | ||
151 | yn eur lliant. | ||
152 | ny wyr neb pan | 21.11 | |
153 | rudir y bron huan. | ||
154 | lliw yn erkynan | ||
155 | newyd anahawr y dwyn. | 21.12 | |
156 | Tant telyn py gwyn. | ||
157 | coc py gwyn py gan. | 21.13 | |
158 | py geidw y didan. | ||
159 | py dydwc garthan | 21.14 | |
160 | gereint ar arman. | ||
161 | Py dydwc glein | ||
162 | o erddygnawt vein. | 21.15 | |
163 | Pan yw per erwein. | ||
164 | pan yw gwyrliw brein. | 21.16 | |
165 | Talhayarn yssyd | ||
166 | mwyhaf ysywedyd. | ||
167 | Pwy amgyffrawd gwyd | 21.17 | |
168 | o aches amot dyd. | ||
169 | Gogwn da a drwc | 21.18 | |
170 | cwd a. | ||
171 | cwd amewenir mwc. | ||
172 | mawr meint gogyhwc. | 21.19 | |
173 | kawc pwy ae dylifas. | ||
174 | Pwy gwawr gorffennas. | ||
175 | pwy a bregethas. | 21.20 | |
176 | eli ac eneas. | ||
177 | Gogwn gogeu haf. | 21.21 | |
178 | A uydant ygayaf. | ||
179 | Awen a ganaf. | ||
180 | o dwfyn ys dygaf. | 21.22 | |
181 | Auon kyt beryt. | ||
182 | gogwn y gwrhyt. | ||
183 | Gogwn pan dyueinw. | 21.23 | |
184 | gogwn pan dyleinw. | ||
185 | Gogwn pan dillyd. | 21.24 | |
186 | gogwn pan wescryd. | ||
187 | Gogwn py pegor | 21.25 | |
188 | yssyd y dan vor. | ||
189 | Gogwn eu heissor | ||
190 | pawb yn y oscord. | 21.26 | |
191 | Pet gygloyt yn dyd | ||
192 | pet dyd ym blwydyn | 22.1 | |
193 | pet paladyr yg kat. | ||
194 | pet dos yg kawat. | ||
195 | Atuwyn yt rannawt gwawt | 22.2 | |
196 | nwy mefyl gogyffrawt. | ||
197 | Aches gwyd gwydyon. | 22.3 | |
198 | gogwn i nebawt. | ||
199 | py lenwis auon | 22.4 | |
200 | ar pobyl pharaon. | ||
201 | py dydwc rwynnon | 22.5 | |
202 | baran achwysson. | ||
203 | py yscawl odef | ||
204 | pan drychafafwyt nef. | 22.6 | |
205 | Pwy uu fforch hwyl | ||
206 | o dayar hyt awyr. | 22.7 | |
207 | pet byssed am peir | ||
208 | am vn am nedeir. | ||
209 | pwy enw y deu eir. | 22.8 | |
210 | ny eing yn vn peir. | ||
211 | pan yw mor medwhawt. | 22.9 | |
212 | pan yw du pyscawt. | ||
213 | moruwyt uyd eu cnawt. | 22.10 | |
214 | hyd pan yw medysc. | ||
215 | pan yw gannawc pysc. | 22.11 | |
216 | pan yw du troet alarch gwyn. | ||
217 | pedrydawc gwayw llym. | 22.12 | |
218 | llwyth nef nyt ystyg. | ||
219 | py pedeir tywarchen | 22.13 | |
220 | ny wys eu gorffen. | ||
221 | py voch neu py grwydyr hyd. | 22.14 | |
222 | Ath gyfarchaf vargat vard. | ||
223 | gwr yth gynnyd | 22.15 | |
224 | escyrn nywl. cwd ynt | ||
225 | deu rayadyr gwynt. | 22.16 | |
226 | Traethattor vyg gofec. | ||
227 | yn efrei yn efroec. | 22.17 | |
228 | yn efroec yn efrei. | ||
229 | Lauda tu laudate iessu. | 22.18 | |
230 | Eil gweith ym rithat. | ||
231 | bum glas gleissat. | 22.19 | |
232 | bum ki bum hyd. | ||
233 | bum iwrch ymynyd. | ||
234 | bum kyff bum raw. | 22.20 | |
235 | bum bwell yn llaw. | ||
236 | bum ebill yg gefel | 22.21 | |
237 | blwydyn a hanher. | ||
238 | bum keilyawc brithwyn | 22.22 | |
239 | ar ieir yn eidin. | ||
240 | bum amws ar re. | 22.23 | |
241 | bum tarw toste. | ||
242 | bum bwch melinawr | ||
243 | mal ymaethawr. | 22.24 | |
244 | bum gronyn erkennis. | ||
245 | ef twfwys ymryn. | 22.25 | |
246 | Amettawr am dottawr. | ||
247 | yn Sawell ym gyrrawr | 22.26 | |
248 | ym ry giawr o law. | ||
249 | wrth vyg godeidaw. | 23.1 | |
250 | Am haruolles yar | ||
251 | grafrud grib escar. | ||
252 | Gorffowysseis naw nos | 23.2 | |
253 | yn y chroth yn was. | ||
254 | bum aeduedic. | 23.3 | |
255 | bum llat rac gwledic. | ||
256 | bum marw bum byw. | 23.4 | |
257 | keig yd ym ediw. | ||
258 | bum y ar wadawt. | ||
259 | y racdaw bum tawt. | 23.5 | |
260 | Am eil kyghores | ||
261 | gres grafrud am rodes. | 23.6 | |
262 | odit traethattor | ||
263 | mawr molhator. | ||
264 | Mitwyf taliessin | 23.7 | |
265 | ry phrydaf iawnllin. | ||
266 | parahawt hyt ffin. | 23.8 | |
267 | yg kynnelw elphin. |
Bibliography:
Text:
Jones, O; Williams, E; Pughe, W O; The Myvyrian Archaiology of Wales (Denbigh, 1870), pp.35-37.
Evans, J Gwenogvryn, Facsimile & Text of the Book of Taliessin (Llanbedrog, 1910), pp.18-23.
Text and Translation:
Higley, Sarah Lynn, Between Languages, The Uncooperative Text in Early Welsh and Old English Nature Poetry (Pennsylvania, 1993), pp.284-292.
Haycock, Marged, Legendary Poems from the Book of Taliesin (Aberystwyth, CMCS, 2007), pp.106-166.
Translations:
Skene, W F, The Four Ancient Books of Wales (Edinburgh, 1868), p.525. (Unreliable)
Evans, J Gwenogvryn, Poems from the Book of Taliessin (Llanbedrog, 1915), p.11. (Highly unreliable)